در جایی که خشونت تمام می‌شود، صلح آغاز نمی‌شود. صلح پایدار نیازمند پایه‌هایی قوی از مدیریت دربرگیرنده، دموکراتیک و مشارکتی، گفت‌و‌گو، همبستگی، درک متقابل و همکاری، توسعه پایدار، برابری جنسیتی و تحقق حقوق بشر و آزادی‌های اساسی است. آموزش کلید این تلاش‌هاست.
جهان شاهد موجی از درگیری‌های خشونت‌آمیز همراه با نگرانی از افزایش تبعیض، نژادپرستی، بیگانه‌هراسی و نفرت‌پراکنی است. بر اساس شاخص صلح جهانی (Global Peace Index) در سال ۲۰۲۳ سطح صلح در جهان برای سیزدهمین بار در ۱۵ سال گذشته بدتر شده‌است.
از سال ۱۹۹۴، یعنی سال نسل کشی در رواندا و جنگ یوگسلاوی تاکنون، سال ۲۰۲۲ به عنوان مرگ‌بارترین سال ثبت شده‌است. در سال ۲۰۲۲، تاثیر کلی خشونت در اقتصاد جهانی با یک هزار میلیارد دلار افزایش، به حدود ۱۷/۵ هزار میلیارد دلار رسید که تقریبا یک چهارم تولید ناخالص داخلی جهان است.
در جهانِ به هم وابسته و به هم پیوسته‌ی ما، این اعداد، بزرگی رنج انسان‌ها و شوک‌هایی را که به تار‌و‌پود اجتماعی در سراسر جهان وارد می‌شود، نشان نمی‌دهند. تاثیر این درگیری‌ها بسیار فراتر از منطقه‌های جنگی احساس می‌شود و از هر مرز جغرافیایی، جنسیتی، نژادی، مذهبی، سیاسی، آفلاین و آنلاین فراتر می‌رود و تاثیرات مخربی برجا می‌گذارد. به خصوص نفرت‌پراکنی نه تنها باعث آسیب در سطح فردی می‌شود و می‌تواند خشونت گروهی را تحریک کند، بلکه تهاجمی به ارزش‌هایی مانند دربرگیرندگی، تنوع فرهنگی انسان‌ها و حقوق بشر است.
در چنین زمینه‌ای، تعهد فعال به صلح بیش از هر زمان دیگری ضروری است. این تعهد باید از تدابیر امنیتی و دفاعی برای جلوگیری یا توقف درگیری‌ها پیشی بگیرد، زیرا در جایی که خشونت تمام می‌شود، صلح آغاز نمی‌شود. صلح پایدار نیازمند پایه‌هایی قوی از مدیریت دربرگیرنده، دموکراتیک و مشارکتی، گفت‌و‌گو، همبستگی، درک متقابل و همکاری، توسعه پایدار، برابری جنسیتی و تحقق حقوق بشر و آزادی‌های اساسی است. آموزش کلید این تلاش‌هاست. این نقش مرتبط با آموزش باید در گفت‌و‌گوهای جاریِ “پیمانی برای آینده” که در نشست ۲۰۲۴ آغاز خواهد شد، طنین‌انداز شود.
مطابق با توصیه یونسکو درباره آموزش برای صلح، حقوق بشر و توسعه پایدار و همچنین گزارش کمیسیون جهانی برای آینده آموزش، که خواستار یک قرارداد اجتماعی جدید برای آموزش است، آموزش برای صلح باید به صورت اساسی تحول‌آفرین باشد.
یک نظام آموزشی متحول شده و دارای منابع مناسب می‌تواند یک ابزار پیشگیرانه‌یِ موثر و درازمدت باشد که صلح را پیش، در حین و بعد از درگیری حفظ ایجاد و پایدار می‌کند. چنین آموزشی در زمان پیش از رخ دادن درگیری می‌تواند پایه‌هایی پیشگیرانه ایجاد کند که با کمک به همه‌ی یادگیرندگان برای درک حقوق اساسی و انسانیِ خود درباره برخورداری از آموزشی با کیفیت، در دسترس و عادلانه، بروز درگیری‌ها را دشوار می‌سازد. وجود چنین نظامی آموزشی امری اساسی است، به‌ویژه زمانی که بیش از ۲۵۰ میلیون کودک و نوجوان در سراسر جهان به مدرسه نمی‌روند و بیشتر آنهایی که در مدرسه هستند، مهارت‌های اولیه را کسب نمی‌کنند. علاوه بر این، ، ۴۴ میلیون معلم برای دستیابی به اهداف آموزش عمومی دوران ابتدایی و متوسطه تا سال ۲۰۳۰ مورد نیاز است. این چالش‌ها با کمبود منابع کافی برای آموزش، پیچیده‌تر هم می‌شوند. بیش از ۷۰ درصد کشورها کمتر از ۴ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به آموزش اختصاص می‌دهند.
آموزش مبتنی بر مبنایی قدرتمند از در دسترس بودن، برابر و باکیفیت، به‌ویژه زمانی که همراه شود با تلاش‌های جهانی برای برقراری صلح که هم‌اکنون در حال انجام است، و در حالی که این آموزش به صورت مستمر برقرار باشد می‌تواند به ویژه برای کسانی که در زمان درگیری‌ها به حاشیه رانده شده‌اند، نقش محافظتی ایفا کند. آموزش همچنین می‌تواند با اطمینان از این که همه یادگیرندگان در همه جنبه‌های آموزش حضور دارند و به رسمیت شناخته می‌شوند، به جبران نابرابری‌ها، بی‌انصافی‌ها و بی عدالتی‌ها کمک کند. در نهایت، این کار می‌تواند بازگشت به شرایط عادی ، برقراری عدالت و ایجاد آشتی پس از دوران درگیری را تسهیل کند.
آموزشی که در مرکز تعهد ما به صلح قرار گیرد، می‌تواند به دانش‌آموزان کمک کند تا دانش‌ها، ارزش‌ها، نگرش‌ها، مهارت‌ها و رفتارهای لازم برای تبدیل شدن به کنشگرانی برای صلح در جوامع خود را تقویت کنند. همانگونه که در سند آموزش شهروندِ جهانی یونسکو مفهوم‌سازی شده‌است، این دفاع از صلح شامل مهارت‌های شناختی، اجتماعی، عاطفی و شایستگی‌های رفتاری است تا به عنوان نمونه موضوعاتی مانند نفرت‌پراکنی و تبعیض گرفته تا تمام درگیری‌های خشونت‌آمیز دیگر را مورد واکاوی قرار دهد..
هدف‌های روز جهانی آموزش در سال ۲۰۲۴:
- بسیج کشورهای عضو و شرکا به منظور حفظ آموزش در راس دستورِ کار سیاسی و اجرایی در تعهدهای TES و آموزش ۲۰۳۰:
- تلاش در سطوح محلی و جهانی برای ایجاد نگرش درباره اهمیت آموزش در تقویت و حفظ صلح؛ همانگونه که در هدف ۴-7 از هدف‌های توسعه پایدار ۴ و دیگر اقدامات جهانی آموزشی شده‌است؛
- حمایت از سطوح‌ِ بالاتر تامین مالی در سطح ملی و بین‌المللی برای آموزش به طور کلی، و آموزش برای صلح، به طور خاص، به ویژه از طریق سازکارها و مشارکت‌های چند جانبه؛
- گرامیداشت نقش صلح‌جویانه جوانان و مربیان در آموزش و برجسته کردن نقش آنان از طریق آموزش به سوی جوامع عادلانه، دربرگیرنده و صلح آمیز؛
- ایجاد بستری برای بحث درباره اولویت‌ها و چالش‌های آموزش برای صلح در شرایطی که مدت بحران‌ها و درگیری‌های در جهانی در حال طولانی‌تر شدن است؛
- گرد هم آوردن افراد تاثیرگذار و جامعه‌های مدنی گسترده‌تر برای پیشبرد جنبشی به منظور قرار دادن آموزش در مرکز توجه تلاش‌های محلی، ملی، منطقه‌ای و جهانی؛
- افزایش آگاهی برای رویکردهای موثر در آموزش برای صلح و بسیج تعهدات در راستای عملیاتی‌سازی آن‌ها.