جوانان امروزی با چشم‌انداز جهانی آزادتر، اکنون بیش از هر زمان دیگری پای‌بند به پیش‌بُرد حقوق بشر هستند. همزمان با «روز جهانی حقوق بشر»، اندکی از زمان کلاس و دانش‌آموزان را صرف کنید تا درباره حقوق انسانی آنان و روش حفاظت از آزادی‌های‌شان آموزش دهید.
پیش از هر چیز باید بدانیم که روز جهانی حقوق بشر چیست
در سال ۱۹۴۸ اعلامیه جهانی حقوق بشر از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسید و از دو سال پس از آن، ۱۰ دسامبر به شکل رسمی به عنوان روز جهانی حقوق بشر تعیین شد. شعار امسال روز جهانی حقوق بشر «آزادی، برابری و عدالت برای همه» است.
اعلامیه روز جهانی حقوق بشر گستره‌ی بزرگی از حقوق انسانی را مشخص می‌کند که همه‌ی انسان‌ها بدون در نظر گرفتن دیدگاه، ملیت، جنسیت، دین یا هر موقعیت دیگری از آن‌ها برخوردارند. برای نمونه هرکس حق دارد از حقوقی مانند حق زندگی، حق کار، حق آموزش و همچنین آزادی‌هایی مانند آزادی از بردگی، آزادی بیان و … برخوردار باشد.
چرا جشن گرفتن روز جهانی حقوق بشر همراه با دانش‌آموزان مهم است؟
آموزش حقوق بشر به جوانان مهم است؛ زیرا بسیاری از ما این قوانین را در زندگی روزانه‌مان بدیهی می‌دانیم ولی این مساله می‌تواند خطر بی‌توجهی جوانان و نوجوانان به این قانون بنیادین را گسترش دهد. داشتن آگاهی از حقوق و قانون‌هایی که از همه ما محافظت می‌کنند، مهارت‌هایی به دانش‌آموزان می‌دهد که برای دفاع از خود و استفاده در زندگی روزمره‌‌شان به آن نیاز دارند. افزون بر این، به آن‌ها کمک می‌کند تا درک کنند که چگونه باید با آن‌ها رفتار شود و چگونه با دیگران رفتار کنند. آموزش حقوق بشر به دانش‌آموزان آن‌ها را توانا می‌سازد تا بیرون از کلاس، در زمین‌های بازی، در خانه‌ی خود و حتی در جامعه، چنین قانون‌هایی را [به دیگران] یاد دهند. این روند می‌تواند به پدیدآوری یک فرهنگ مدرسه سالم کمک کند و مایه کاهش قُلدری و دیگر رفتارهای منفی یا ناخواسته شود.
راه‌هایی برای جشن گرفتن روز جهانی حقوق بشر در کلاس
گفت‌وگوی کلاسی درباره حقوق بشر
برای گفت‌و‌گو درباره حقوق بشر، نسخه‌ی کوتاه اعلامیه جهانی حقوق بشر را به دانش‌آموزان نشان دهید. توضیح دهید که پس از جنگ جهانی دوم، همه کشورها بر روی سندی توافق کردند که در آن تاکید شده بود، اگر همه به تمام انسان‌ها احترام بگذارند، جهان صلح‌آمیزتر خواهد شد.
سپس از دانش‌آموزان بپرسید: «انسان بودن به چه معنایی است؟» پاسخ‌های دانش‌آموزان را همزمان با فعالیت بارش فکری بنویسید و از آنان بپرسید: «هنگامی که از حق‌های بشر حرف می‌زنیم، حق چیست؟» و سپس معانی گوناگونی را که مطرح کردند نیز بنویسید. پس از آن این تعریف را بنویسید:
«حقوق بشر از آنِ همه مردم، بدون در نظر گرفتن جنس، نژاد، رنگ، زبان، ملیت، سن، طبقه، مذهب یا باورهای سیاسی آنهاست. این حقوق، حقوقِ جهانی هستند، صرفا به این دلیل که ما یک انسان هستیم.»
از دانش‌آموزان بخواهید که یک بند کوتاه بنویسند و یکی از راه‌هایی را توضیح دهند که می‌توانند با احترام به دیگران، جامعه‌ی خود را صلح‌آمیزتر کنند.
یک درخت حقوق بشر پدید آورید!
درختان میوه تنها یک نوع میوه تولید می‌کنند؛ اما (به شکل نمادین) درخت خیالی حقوق بشر می‌تواند میوه‌های گوناگونی به بار آورد. برای این فعالیت، از دانش‌آموزان بخواهید از وسایل کاردستی بهره بگیرند تا میوه‌ای از درختی خاص مثلا سیب یا پرتقال را درست کنند که روی هر یک از میوه‌ها عنوانِ یک حق انسانی نوشته‌شده‌باشد. دانش‌آموزان می‌توانند برای انتخاب عنوان برای میوه‌های خود از این نسخه‌ی اعلامیه حقوق بشرِ سازمان ملل بهره بگیرند. یک دیوار‌نگاره از یک درخت با شاخه‌های فراوان درست کنید تا دانش‌آموزان بتوانند میوه‌ی جادویی حقوق بشرِ خود را به آن بچسبانند.
کارِ گروهی حقوق بشری
دانش‌آموزان در گروه یا گروه‌های کوچک همکاری کنند تا یک حق انسانی برگزیده شده از اعلامیه جهانی حقوق بشر را معرفی نمایند. برای این کار دانش‌آموزان می‌توانند یک قطعه‌ی طنزآمیز، نمایشی تبلیغاتی، ارائه‌ای آنلاین، تهیه فیلم کوتاه با گوشی همراه، آهنگ، رقص یا هر روش دیگری که گمان می‌کنند موضوع برگزیده خود را به بهترین شکلی که می‌توانند ارائه کنند، بسازند. پس از کامل شدن کارهای گروهی، همکلاسی‌ها باید تلاش کنند تا حدس بزنند که هر گروه کدام یک از حق‌های انسانی را ارائه کرده‌اند.
طراحی نقشه‌ی حقوق بشر
هر جامعه یا محلهای دارای مشخصه‌های مهم و گوناگونی است که هر کدام می‌توانند با حقوق انسانی گوناگونی در پیوند باشند. برای نمونه تمام محلهای عبادت، بایستی از آزادی مذهب برخوردار باشند. طراحی نقشه‌ی حقوق بشری، دانش‌آموزان را به چالش می‌کشد تا برای تهیه نقشه‌ای از اجتماع خود در گروه‌های کوچک همکاری کنند. همچنین آن‌ها در این چالش می‌توانند نوع حقوق مرتبط با شاخص‌های مهم [برای مثال منطقه‌ی خود را] شناسایی نمایند. در این راستا می‌توان به دانش‌آموزان دوره ابتدایی، یک نقشه و فهرستی از حقوق نوشته‌شده در اعلامیه جهانی حقوق بشر را ارائه داد. اما دانش‌آموزان دوره متوسطه می‌توانند نقشه‌ی خود را رسم کنند و البته بررسی کنند که حقوق بشر با کدام مشخصه‌ی مهم منطقه زندگی آنان ارتباط دارد.
از سازمان جوانان برای [شناساندن] حقوق بشر بهره بگیرید
کارهای جوانان و دیگر افراد همفکر می‌تواند زمینه افزایش آگاهی و حتی پدیدآوری جنبش در جامعه‌های آنان شود. تارنمای «جوانان برای دستیابی به حقوق بشر» (Youth for Human Rights) به جوانان یاری می‌رساند تا با کمک به آن‌ها در تلاشی هماهنگ به افزایش آگاهی از حقوق بشر کمک شود. دانش‌آموزان می‌توانند با درخواست از دولتِ خود در قرار دادن آموزش حقوق بشر، به عنوان بخشی از برنامه درسی، مشارکت کنند و یا در مسابقه‌های خلاقانه هنری، نوشتن مقاله و یا گفتن شعر شرکت کنند.
آغاز یک برنامه‌ی خدمات خانوادگی
روز حقوق بشر یک فرصت ارزشمند برای به چالش کشیدن دانش‌آموزان برای آغازِ یک برنامه خدمات خانوادگی است. این کار می‌تواند از جمع‌آوری بسته‌های حمایتی برای نیازمندان تا دادن غذای اضافه‌ی خانواده به موسسه‌هایِ محلی درگیر با تهیه غذای تهی‌دستان باشد. اگر کار داوطلبانه‌ای نیست که دانش‌آموزان در همراهی خانواده بتوانند انجام دهند، کودکان می‌توانند برای نیازمندان کارت [پشتیبانی] تهیه کنند.
فعالیت‌های آموزش آنلاین و آموزش از راه دور در روز جهانی حقوق بشر
آموزش حقوق بشر به جوانان ضروری است. در این‌جا چند فعالیت یادگیری از راه دور و آنلاین برای کمک به درک حقوق بشر و حفاظت از آزادی‌های بنیادین آورده‌شده‌است.
تقویم حقوق بشری تهیه کنید
یک فعالیت آسان و سرگرم کننده که دانش‌آموزان می‌توانند از راه دور انجام دهند، تهیه تقویم روز جهانی حقوق بشر است. برای آغاز، از دانش‌آموزان بخواهید سند اعلامیه جهانی حقوق بشر را بررسی کنند؛ سندی جهانی که از حقوق و آزادی‌های همه انسان‌ها محافظت می‌کند. سپس از آن‌ها بخواهید این تارنما(Print with My Pic) که عکس‌هایی در پیوند با مقاله‌های حقوق بشری دارد را ببینند و از آن برای تهیه تقویم استفاده کنند.
برای نمونه در روز نخست تقویم، دانش‌آموزان عکسی در ارتباط با ماده یک اعلامیه جهانی حقوق بشر یعنی «همه انسان‌ها آزاد به دنیا می‌آیند و در کرامت و حقوق برابرند» برگزیده و در صفحه نخست تقویم قرار دهند. دانش‌آموزان به این کار ادامه می‌دهند تا تقویم به گونه‌ای پر شود که برای هر سی ماده‌ی اعلامیه یک تصویر وجود داشته‌باشد.
آموزش حقوق بشر به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا حقوقی را که دارند، درک کنند. دانستن حقوق و مسئولیت‌های خود و البته درک آن‌ها دانش‌آموزان را در دریافت آگاهی‌های بهتر از جهان پیرامون خود یاری می‌رساند. کودکان در هر سنی ممکن است در دوره‌ای از زندگی خود رویدادی ناعادلانه ببینند یا احساس کنند، آموزش حقوق بشر می‌تواند به درک بی‌عدالتی و یافتن حق بشری که در پیرامون ما وجود دارد یاری‌رسان ما باشد.
منبع: ترجمه آزاد از Celebrating International Human Rights Day in your Class