«رادیکالیسم افراطی» و «ترویج خشونت» دو چالش عمده جامعه پاکستان است که بشری حیدر آن را به درستی مشاهده می‌کند و در مقام یک معلم-ترویج‌گر با مشاهده مشکل، گام‌های اولویت‌بندی شده خود را برای حل آن در دستور کار قرار می‌دهد.
بشری حیدر کیست و پروژه ترویجی او چیست؟
بشری حیدر یک معلم پاکستانی است که در این کشور زندگی و برای صلح تلاش می‌کند. او که دانش‌آموخته زبان انگلیسی است، وقتی روزانه با دانش‌آموزان کار می‌کند، متوجه یک چالش جدی در محیط پیرامونی خود می‌شود: «نوجوانان پاکستانی تحت تاثیر روحانیون مذهبی، گرایش خشونت‌طلبانه نسبت به سایر ادیان پیدا کرده‌اند و سرِ ستیز با آنان دارند. او با خانواده بسیاری از دانش‌آموزان خود صحبت می‌کند و متوجه می‌شود که بسیاری از آنها اطلاعی ندارند که فرزندان نوجوان آنان آماده جهاد شده‌اند و بیش از آنکه تحت تاثیر والدین باشند، تحت تاثیر امامان جماعات مساجد محل زندگی خود هستند.
«رادیکالیسم افراطی» و «ترویج خشونت» دو چالش عمده جامعه پاکستان است که بشری حیدر آن را به درستی مشاهده می‌کند و در مقام یک معلم-ترویج‌گر با مشاهده مشکل، گام‌های اولویت‌بندی شده خود را برای حل آن در دستور کار قرار می‌دهد؛ در واقع این دو چالش عمده، او را بر این می‌دارد تا گامی برای مبارزه با خشونت و افراطی‌گری بردارد. پس او به عنوان یک معلم تمرکز خود را بر «آموزش صلح» می‌گذارد و بر این باور است که باید «آموزش صلح» به برنامه آموزشی مدارس پاکستان در سطح ملی اضافه شود.
بر همین اساس، بشری حیدر در سال ۲۰۰۹ دبیرستانی در «پیشاور» پاکستان تاسیس می‌کند تا ایده خود را برای تربیت فرزندانی صلح‌طلب، عملی سازد. او برنامه آموزشی این مدرسه را به گونه‌ای طراحی می‌کند که دانش‌آموزان صلح‌طلب بار آیند و همزیستی مسالمت‌آمیز و مشی تساهل و تسامح را بیاموزند. او آموزش همه ادیان و فرهنگ‌ها را در دستور کار مدرسه قرار می‌دهد تا سطح بینش نوجوانان نسبت به همه ادیان و فرهنگ‌ها، توسعه یابد تا بتوانند با درک متقابل، زندگی مسالمت‌آمیز را تجربه کنند.
مذاکره و حل مسأله با سیاست‌گذاران
بشری حیدر به تاسیس این دبیرستان اکتفا نمی‌کند و برای سراسری کردن «آموزش صلح» در مدارس پاکستان و راه‌اندازی مدارس مشابه در سایر کشورها تلاش می‌کند. او می‌گوید ما برای مهار تاثیرات «عدم تحمل» و «خشونت‌ورزی»، در هر مرحله به آموزش صلح نیازمندیم. بشری حیدر با این تفکر، باب گفتگو با نمایندگان پارلمان پاکستان را باز کرده تا ضمن «طرح مشکل و ترسیم وضعیت مطلوب» برای آنها، بتواند ایده خود را به قانونی برای اضافه کردن آموزش صلح به برنامه تحصیلی دانش‌آموزان تبدیل کند. بشری حیدر به نیکی می‌داند که گفتگو با نمایندگان پارلمان پاکستان تنها ترسیم وضعیت مطلوب نیست بلکه او یک «مطالبه» را با آنها در میان می‌گذارد و می‌کوشد تا حمایت آنها را برای تحقق این مطالبه جلب کند.
حل مساله افراط‌گرایی از طریق مذاکره با سیاست‌گذاران، محدود به نمایندگان پارلمان پاکستان نیست. بشری حیدر و دیگر اعضای فعال صلح‌طلب پاکستان این مساله را در سطح جهانی دنبال می‌کنند.
از نگاه بشری حیدر، مساله رادیکالیسم افراطی در پاکستان که به خشونت منجر می‌شود، ریشه در یک سلسله از کمبودها و نیازها دارد: «کمبود و خلاء آموزش صلح»، «فقدان نگاه کلان به مساله تاثیرات مخرب رادیکالیسم افراطی» و «فراموشی والدین نسبت به تاثیرات تفکرات افراطی بر آینده فرزندان خود». برهمین اساس او می‌کوشد این خلاء را در سازمان آموزش و پرورش پاکستان جا بیندازد؛ ولی او با چالش بزرگتری روبرو می‌شود: هم دستگاه دولتی پاکستان که متولی امر آموزش است و هم نهادهای مذهبی پاکستان که در امر آموزش دخالت دارند، هر دو مدعی «صلح» و «گفتگوی ادیان» هستند. در واقع وقتی بشری حیدر می‌کوشد برای آنها خلاءهای موجود را تشریح کند، آنها خود را یک گام جلوتر و مروج صلح می‌دانند؛ ولی صلح از نگاه رادیکالیسم و جهادگرایی با صلحی که بشری حیدر آن را در همزیستی مسالمت‌آمیز و چارچوب تساهل و تسامح تعریف می‌کند، تفاوت آشکار دارد. بشری حیدر در خصوص سایر چالش‌هایی که با آنها دست به گریبان است، می‌گوید:
«مردم تصور می‌کنند آموزش ارتباطی با رادیکالیسم ندارد. لذا ضرورت آموزش صلح را درک نمی‌کنند. هر تلاشی در پاکستان به سرعت سیاسی می‌شود و صحبت از تکثرگرایی به منزل مخالفت با اسلام تلقی می‌شود. لذا معلمان ریسک آموزش صلح را نمی‌پذیرند. ما بودجه کافی برای ترویج آموزش صلح در اختیار نداریم.»
چالش موجود میان بشری حیدر و فعالان صلح پاکستان با مدارس مذهبی و نظام آموزشی این کشور سبب نمی‌شود که او دست از مبارزه بردارد. او عضو the PAIMAN Alumni Trust Pakistan است که موسسه‌ای است با هدف مبارزه با افراطی‌گری. او یکی از بنیانگذاران اتحادیه بین‌المللی زنان برای رهبری امنیت the global Women’s Alliance for Security Leadership (WASL) نیز است. این اتحادیه بین‌المللی برای ترویج صلح در سطح جهان می‌کوشد.
بشری حیدر در سال ۲۰۱۵ از سوی موسسه Inclusive Security به عنوان یکی از ۱۷ زنی که جهان را تغییر خواهند داد، معرفی کرده است.
او هم‌اکنون مدیر اجرایی Qadims Lumiere در پیشاور، پاکستان، با بیش از ۲۰۰ دانشجو است. ابتکار شاخص او معرفی آموزش صلح متمرکز بر تحول در دوران درگیری، ایجاد صلح، تفکر انتقادی و مهارت‌های رهبری است.
با تلاش‌های چهره‌های صلح‌طلب پاکستانی تا سال ۲۰۱۷ حداقل پنج مدرسه در پاکستان برنامه آموزش صلح را به برنامه تحصیلی دانش‌آموزان خود افزوده است. به گفته بشری حیدر گفتگوها برای صلح در میان جوانان پاکستانی شروع شده و برنامه‌های هنری متعددی برای صلح در حال برگزاری است.