طبق تعاریف سازمان ملل متحد، آموزش یک حق بشری، یک خیر جمعی و یک مسئولیت اجتماعی است. تمام انسان‌ها، فارغ از سن، جنسیت، نژاد، دین و موقعیت اجتماعی، حق آموزش دارند و باید به‌طور برابر از این حق برخوردار شوند. اما آنچه در دنیای واقعی می‌گذرد با این ایده‌آل فاصله دارد. طبق آخرین گزارش یونسکو درباره‌ی نابرابری آموزشی در جهان، تنها یک‌چهارم کشورهای دنیا دارای قوانین آموزشی فراگیر هستند و همه‌ی گروه‌ها و افراد را پوشش می‌دهند.
افزون بر این، طبق گزارش دیده‌بانی آموزش جهانی در سال ۲۰۲۰ وضعیت یادگیرندگان کودک و بزرگسال، مانند جنسیت، وضعیت اقتصادی، قومیت و محل زندگی بر حق برخورداری آنها از آموزش اثر چشم‌گیری دارد و بسیاری از یادگیرندگان به خاطر محل زندگی یا نژاد و قومیت‌شان از تحصیل باز می‌مانند.
نهادهای جهانی، آموزش را کلید اصلی توسعه‌ی پایدار می‌دانند. آموزش نردبانی برای کودکان و بزرگ‌سالان است تا بتوانند خود را از چاه فقر و توسعه‌نیافتگی بیرون بیاورند و مسیری است به سوی آینده‌ای امیدبخش. در حال حاضر ۲۵۸ میلیون کودک و نوجوان در دنیا از تحصیل باز مانده‌اند و ۶۱۷ میلیون کودک و بزرگسال خواندن و نوشتن و مبانی ابتدایی ریاضی را نمی‌دانند. این آمارها را می‌توان این‌طور تفسیر کرد: مردمان بسیاری در کشورهای مختلف از یکی از حقوق مسلم خود محروم‌اند، از توسعه و پیشرفت شخصی باز مانده‌اند و محکوم‌اند در فقر و تنگدستی و محرومیت باقی بمانند.
سازمان ملل متحد برای جلب توجه عمومی به این محرومیت بزرگ و نگاه به آموزش به عنوان امری خطیر در مسیر توسعه‌ی جهانی و عنصری مهم در تحقق صلح، در نشست سالانه‌ی خود (دسامبر سال ۲۰۱۸)، ۲۴ ژانویه را روز جهانی آموزش نامگذاری کرد.
روز جهانی آموزش اولین بار در سال ۲۰۱۹ برگزار شد. محور فعالیت‌های مرتبط با این روز در سال ۲۰۱۹ «آموزش: کلید دربرگیری و توانمندی» بود. محور فعالیت‌ها در دومین بزرگداشت روز جهانی آموزش درباره‌ی هم‌گرا شدن سیاست‌های آموزشی با اهداف توسعه‌ی پایدار بود، و امسال، در سایه‌ی گسترده‌ی جهان‌گیری کرونا، سازمان یونسکو به عنوان بازوی آموزشی سازمان ملل پیشنهاد کرده که فعالیت‌های مرتبط با گرامی‌داشت روز جهانی آموزش با محور «بازیابی و احیای آموزش برای نسل کووید ۱۹» طراحی و اجرا شوند.
نهادهای وابسته به سازمان ملل و در صدر آنها یونسکو امیدوار است با جلب توجه دولت‌ها و سیاست‌گذاران و تمرکز نیروهای تصمیم‌گیر و اجرایی در کشورهای مختلف بر اتخاذ سیاست‌های بهینه‌ی آموزشی، بتوانند شکاف فزاینده در حوزه‌ی آموزش را پر کنند، یا دست‌کم جلوی عمیق‌تر شدن آن را بگیرند.
در طرح پیشنهادی یونسکو برای روز جهانی آموزش در سال ۲۰۲۱ از دولت‌ها و دیگر بازیگران و فعالان عرصه‌ی آموزش درخواست شده که این موارد را در نظر بگیرند:
- برای بازگشایی امن مدارس برای همه‌ی یادگیرندگان، همه‌ی تدابیر لازم را در نظر بگیرید؛
- از معلمان به عنوان خط مقدم آموزش حمایت کنید و به آموزش و توسعه‌ی حرفه‌ای آنها اولویت بدهید؛
- روی مهارت‌افزایی معلمان سرمایه‌گذاری کنید تا احیای آموزش به شکلی فراگیر ممکن شود؛
- شکاف دیچیتال را که باعث شده یک سوم کودکان جهان در جریان بسته شدن مدارس از آموزش بازبمانند، کاهش دهید؛
- بودجه‌ی آموزش را افزایش دهید و اطمینان حاصل کنید که تمهیدات بازگشایی مدارس، همه‌ی گروه‌های آسیب‌پذیر را شامل می‌شود.